Jelenia Góra
- Szklarska Poręba
- Kurort
- Jelenia Góra
Ocena
Dodaj opinię- Ocena
- Dla dwojga
- Dla dzieci
- Dla dorosłych
- Dla seniorów
Jelenia Góra to miasto powiatowe położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, w centrum kotliny jeleniogórskiej. Miasto zajmuje powierzchnię – 109,2 km 2 i ciągnie się na długości około 30 km, co stanowi je najdłuższym miastem Polski. Swoim obszarem Jelenia Góra obejmuje dzielnice: Maciejowa, Strupice, Zabobrze, Zatorze, Śródmieście, Czarne, Goduszyn, Grabary, Cieplice Śląskie-Zdrój (najstarsze uzdrowisko termalne w Polsce),Sobieszów, Jagniątków.
Liczba ludności wynosi tu, według stanu na rok 2012 - 83 097 osób. Jelenia Góra z każdej strony otoczona jest górami - od północy - Kaczawskimi, od wschodu - Rudawami Janowickimi, od południa - Karkonoszami, a od zachodu - Izerami
Narodziny miasta sięgają czasów piastowskich. Według legendy osadę założył Bolesław Krzywousty w 1108 roku, który wybierając się w te tereny na polowanie, ujrzał dostojnego Jelenia stojącego na wzgórzu (stąd nazwa Jelenia Góra). Pierwsze wzmianki jakie znaleźć można w dawnych dokumentach pochodzą jednak z roku 1281. Jak się okazuje, Jelenia Góra była pierwszym miastem w kotlinie leżącej u stóp Karkonoszy.
Jelenia Góra jest więc miastem wiekowym, bogatym w zabytki. Na jej obszarze znajduje się ich kilkaset, niektóre pochodzące jeszcze ze średniowiecza np. pozostałości po XV-wiecznych obwarowaniach, czyli Brama Wojanowska z wieżą, resztki murów wplecione w inne budowle m.in. przy ul. Jeleniej oraz Baszty: Zamkowa i Grodzka. W samym sercu Jeleniej Góry umiejscowiony jest piękny Plac Ratuszowy z zabytkowym budynkiem ratusza i okalającymi rynek kolorowymi kamieniczkami z arkadami. W centrum znajdują się również dwa pokaźne i niezwykle interesujące kościoły - Bazylika Mniejsza Świętych Erazma i Pankracego, która jest jednocześnie najstarszą budowlą sakralną w mieście oraz Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, pochodzący z początków XVII wieku i będący największym kościołem w tej miejscowości. Pozostałe ważne, jeleniogórskie zabytki, bez wątpienia warte odwiedzenia to np. Teatr im. C.K Norwida,
Pałac Paulinum, Pałac Schaffgotschów czy Zamek Chojnik pochodzący z XIV wieku.
Jelenia Góra bogata jest również w liczne i znane w całej Polsce wydarzenia kulturalne, tj. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej "Silesia Sonans", Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych, Festiwal Filmów Komediowych i Niezależnych Barejada, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Awangardowych "Pestka", Wrzesień Jeleniogórski, Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Zoom Zbliżenia", Międzynarodowy Festiwal Muzyki Jazzowej "Krokus Jazz Festiwal", Art&Glass Festiwal i wiele innych.
W mieście znajduje się również wiele muzeów, z których najważniejsze to: Muzeum Karkonoskie, Skansen Uzbrojenia Wojska Polskiego, Muzeum Przyrodnicze, Muzeum Miejskie Dom Gerharta Hauptmanna. Jelenia Góra bogata jest również w unikalne walory przyrodnicze. Jest tu masa parków, spore obszary lasów (blisko 430 ha),wiele tras spacerowych, szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych.
Jelenia Góra to sporych rozmiarów miasto, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Nie brakuje tu także galerii handlowych, kin, teatrów, restauracji, obiektów noclegowych, pubów, dyskotek i innych miejsc zapewniających rozrywkę przyjezdnym i mieszkańcom.
Prawdopodobnie na terenie miasta istniał nieznany z nazwy słowiański gród, którego założenie polska tradycja przypisuje Bolesławowi III Krzywoustemu w latach 1108-1112[10]. Z piastowskich początków zachowało się jeleniogórskie grodzisko – obecnie Góra Bolesława Krzywoustego, które miało również podgrodzie[10]. Początki Jeleniej Góry w dzisiejszej postaci datują się jednak przypuszczalnie dopiero na połowę XIII w. i związane są z akcją osadniczą prowadzoną przez Bolesława II Rogatkę za pomocą kolonistów niemieckich[potrzebne źródło]. Dokładna data uzyskania praw miejskich pozostaje nieznana, wiadomo jednak, że sto lat po założeniu osada cieszyła się już statusem miasta[10].
Friedrich Bernhard Werner: "Śląskie domy modlitwy" (1748 - 52) - Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Pod panowaniem książąt jaworsko-świdnickich miasto prężnie się rozwijało. W 1392 r. Jelenia Góra przeszła pod panowanie czeskie. Od zasiadających na praskim tronie Jagiellonów otrzymała szeroką samodzielność i prawo bicia własnej monety, a w 1519 r. ważny przywilej corocznych jarmarków. W II połowie XVI w. w mieście i okolicach rozpoczęła się produkcja płócien lnianych zwanych woalami. Handel nimi okazał się z czasem bardzo zyskowny. Produkcję przerwała wojna trzydziestoletnia, podczas której miasto przeżyło swój najtrudniejszy okres. Wszystkie wieże – kościoła, ratusza i bram miejskich uległy spaleniu. Odbudowa spalonego i zrujnowanego miasta, pozbawionego pomocy z zewnątrz, była wolna i długotrwała. W 1639 r., w czasie szalejącej wichury zawaliła się wieża ratusza wraz z fragmentem budynku, którego już nie odbudowano. Nowy ratusz został wzniesiony w drugiej połowie XVIII w. W okresie wojny trzydziestoletniej i panującego chaosu wewnętrznego dokonano samowolnej zmiany herbu Jeleniej Góry oraz falsyfikacji dyplomu herbowego. Po wojnie i odbudowie Jelenia Góra stała się jednym z bogatszych miast na Śląsku. Miejscowi kupcy zrzeszali się w konfraterni kupieckiej zajmującej się eksportem do wszystkich krajów europejskich, a także na kontynent amerykański.
Ratusz i Plac Ratuszowy przed II wojną światową
Ten pomyślny rozwój miasta przerwany został w 1742 r., kiedy to Śląsk został zbrojnie wcielony do państwa pruskiego, co odcięło miasto od dotychczasowych rynków zbytu. W tym też czasie zmieniła się koniunktura na rynkach światowych, a rękodzielnicza produkcja spod Karkonoszy została wyparta przez tańsze wyroby mechanicznych tkalni angielskich. Oba te czynniki doprowadziły do całkowitego upadku tkactwa w Jeleniej Górze i okolicach. Nadejście XIX wieku było jednak dla Jeleniej Góry pomyślne. Kilku przemysłowców zbudowało tu bowiem swoje fabryki. Wzrastał też gwałtownie ruch turystyczny w Karkonoszach, dla którego Jelenia Góra oraz inne miejscowości wchodzące obecnie w jej skład, stanowiła naturalną bazę wypadową. Do miasta przyjeżdżało coraz więcej gości. Na ich potrzeby wznoszono hotele i pensjonaty, otwierano restauracje, rozpoczęto produkcję żywności oraz pamiątek. Do dalszego wzrostu gospodarczego przyczyniło się doprowadzenie do Jeleniej Góry linii kolejowych – w r. 1866 od strony Zgorzelca i w roku 1867 od strony Wrocławia[11]. Sieć kolejowa została później rozbudowana o linie do Kowar (1882),Karpacza (1896),Szklarskiej Poręby (1902) i Lwówka Śląskiego (1906)[11].
Okolice hotelu Drei Berge (obecnie Hotel Europa) przed II wojną światową
W 1911 roku do Jeleniej Góry dotarł pierwszy gaz przesłany z Gazowni Miejskiej w Wałbrzychu i znacząco poprawiło rozwój miasta.[12]. W czasie II wojny światowej miasto nie doznało żadnych zniszczeń[11] i zostało zajęte przez wojska radzieckie dopiero po kapitulacji Niemiec. 8 maja 1945 r. z miasta uciekł dotychczasowy burmistrz z NSDAP, a następnego dnia powołano nowe władze miejskie (z udziałem komunistów z KPD) wraz z nowym burmistrzem z SPD. Tego samego dnia do miasta wkroczyły oddziały Armii Czerwonej[13]. Jelenia Góra została pod dzisiejszą nazwą przyłączona do Polski, zaś jej ludność uległa przymusowemu wysiedleniu do Niemiec. Na jej miejsce przybywali polscy przesiedleńcy. Już w sierpniu 1945 roku rozpoczął swą działalność miejscowy teatr, funkcjonowało archiwum, przymierzano się do otwarcia muzeum, rozpoczynano naukę w wielu nowych szkołach. Otwarto wiele nowych zakładów przemysłowych, w tym jedyne w kraju zakłady optyczne. W 1971 roku rozpoczęto wyburzanie większości zabytkowych kamienic w obrębie rynku oraz ulicy Kopernika. Obecna zabudowa placu ratuszowego powstała w latach 70. i jest stylizowana na dawną (pozostawiono sześć fasad dawnych kamienic). Jelenia Góra była po wojnie wydzielonym miastem powiatowym, zaś w r. 1975 została stolicą nowego województwa, na co miała wpływ nie tylko jej silna pozycja gospodarcza w regionie, ale i kulturalna. W 1976 do Jeleniej Góry przyłączone zostały Cieplice Śląskie-Zdrój, Sobieszów, Maciejowa, Goduszyn. Powstał w ten sposób największy ośrodek miejski w Sudetach Zachodnich.
Obecnie Jelenia Góra posiada status miasta na prawach powiatu. 1 stycznia 1998 przyłączono do Jeleniej Góry Jagniątków, co spowodowało przesunięcie granic administracyjnych miasta aż do granicy Polski z Czechami.
Opinie